ჩემი კანდიდატი ბიულეტენში არ წერია

დილის 7 საათსა და 15 წუთზე საარჩევნო უბანზე მისულს წილისყრა ჩატარებული დამხვდა. უბანზე შესვლის შემდეგ, სათვალეებიანმა მდივანმა სარეგისტრაციო ჟურნალში გამატარა, ჩემს სააკრედიტაციო ბარათს რამდენჯერმე შეავლო თვალი და უბნის დათვალიერებაც დავიწყე. პირველივე წუთებში, რატომღაც, კომისიის თავმჯდომარის, მიხეილ ჩერქეზიშვილის ყურადღება მივიქციე, რომელმაც მკაცრი ტონით მითხრა: „ასე თავისუფლად ნუ გადაადგილდებით, დამკვირვებლების ადგილი აქეთაა“, და მიმითითა მარჯვენა მხარეს კარისკენ, სადაც ნაკადის მომწესრიგებელი იდგა. თავიდან ვიფიქრე, ხომ არ მეხუმრება ამხელა უბნის ამხელა კომისიის თავმჯდომარე მეთქი და შემდეგ ვუპასუხე: „უბანზე თავისუფლად შემიძლია გადავაადგილდე, ისე რომ კომისიის მუშაობას ხელი არ შევუშალო“... „აი, მე სადაც გეტყვი, შენ იქედან დააკვირდები არჩევნებს“, და კიდევ ერთხელ მიმითითა მარჯვენა კუთხისკენ. კომისიის თავმჯდომარის პასუხმა რამდენიმე დამკვირვებლის აღშფოთებაც გამოიწვია და საბოლოოდ გაირკვა რომ, დამკვირვებლებს თავისუფლად გადაადგილება და არჩევნებზე ხმის მიცემის პროცედურისთვის თვალყურის დევნება შეგვეძლო.

საარჩევნო უბანზე რამდენი ამომრჩეველიცაა, იმდენი ბიულეტენი უნდა გამოიყოს. 31–ე უბანზე 1402 კაცი იყო რეგისტრირებული, რომლებისთვისაც მხოლოდ 1300 ბიულეტენი იყო გამოყოფილი. კომისიის თავჯდომარის მოადგილემ, თამუნა მაჩიტაძემ ეს ფაქტი შემდეგნაირად განმარტა: „კი არის სიაში 1402 ამომრჩეველი, მაგრამ ყველა კი არ მოვა არჩევნებზე. აი შენ თვითონაც ნახავ, ბოლოს ბიულეტენები მოგვრჩება კიდეც“.

უბანი ზუსტად 8 საათზე გაიხსნა. საბურთალოზე მესამე საარჩევნო ოლქის 31–ე უბნის 6 საფეხურიანი კიბის ავლის შემდეგ, ყველა ამომრჩეველს ხმის მისაცემად, ერთი და იგივე პროცედურა უნდა გაევლო. 3 საათის განმავლობაში ამომრჩეველთა სიმრავლეს 10–15 კაციანი რიგებიც ადასტურებდა. დილის საათებში ამომრჩეველთა მხრიდან პრეტენზიები, ძირითადად, იმით შემოიფარგლებოდა, რომ ისინი საარჩევნო სიებში საკუთარ თავს ვერ პოულობდნენ. ორჯერ დავაფიქსირე, რომ ერთი და იგივე რეგისტრატორმა ამომრჩეველს მარკირება მარცხენა ხელზე გაუკეთა. კომისიის თავჯდომარემ ამ ფაქტთან დაკავშირებით აღნიშნა: „ყველანი ადამიანები ვართ და შეცდომა ვის არ მოგვსვლიაო“.

შეცდომები კომისიის თავჯდომარეს და მოადგილეს გადასატან სიებთან დაკავშირებითაც მოსვლოდათ. ასაკში შესულ წყვილს, რამდენიმე დღით ადრე, გამეოთქვა გადასატანი ყუთით სარგებლობის სურვილი. მისამართზე მისვლის შემდეგ აღმოჩნდა, რომ მხოლოდ ოთარ ცხადაძეს ჰქონდა არჩევნებში მონაწილეობის საშუალება. მის მეუღლეს ნონა ჩხაიძეს კი უბანზე მისვლა იმის გამო უწევდა, რომ გადასატანი ყუთით სარგებლობის თაობაზე არა ნონა ჩხაიძის, არამედ ნინო ჩხაიძის გრაფაში აღენიშნათ. როგორც წესი, ვისაც გადასატანი ყუთით სარგებლობა სურს, მათ სახელებს, გვარებს და მისამართებს კომისია ცალკე ფურცელზე გადაწერს, ხოლო მთავარ სიაში კომისიის თავჯდომარე და მოადგილე ხელს მოაწერენ, რათა ვინც გადასატანი ყუთით ისარგებლებს, საარჩევნო უბანზე რომც მივიდეს ვერ გააყალბებს – ხმას კიდევ ერთხელ ვერ მისცემს.

საარჩევნო უბანზე კი მოვიდა ნინო ჩხაიძე, რომლის სახელის და გვარის გასწვრივ ხელი უკვე მოწერილი იყო. როცა უთხრეს რომ ხმის მიცემას ვეღარ შეძლებდა, უკმაყოფილო სახით, რეგისტრატორს პირადობის მოწმობა გამოართვა და საარჩევნო უბნიდან გავიდა. ქალბატონმა ნინომ ჩემთან საუბარში აღნიშნა, რომ რეგიონიდან 9 წლის შვილიშვილთან ერთად, სპეციალურად, არჩევნებში მონაწილეობის მისაღებად ჩამოვიდა: „ვერაფერს ვერ შევცვლი. მითხრეს, რომ ხმის მიცემა არ შემიძლია, მეც წავალ სახლში და დავჯდები, სხვა რა ვქნა“. ამ ფაქტთან დაკავშირებით კომისიის თავჯდომარის მოადგილემ კვლავ განმარტა, რომ ისიც ადამიანია და შეცდომა მოუვიდა.

გადასატან ყუთს კომისიის 2 წევრი და ორიც დამკვირვებელი ვახლდით. ყუთის მომლოდინე ასაკში შესული ადამიანები განმარტებას იმის თაობაზე, რომ საარჩევნო უბნიდან მათთან მივედით, აღარ გვაცლიდნენ. სახლში შეგვიპატიჟებდნენ, ბოდიშს მოიხდიდნენ რომ სახლი დასალაგებელი იყო, ხშირად ტკბილეულსაც გვთავაზობდნენ და ხმის მიცემის პროცედურაც იწყებოდა. ბიულეტენის შემოხაზვის დროს, ზოგიერთი ოთახიდან გასვლას ამჯობინებდა. ვინც ადგილზე შემოხაზვას დააპირებდა კომისიის წევრებს ვთხოვდი რომ მათკენ თავლი არ გაპარვოდათ. იყო გაუთვალიწინებელი შემთხვევებიც: ერთმა ამომრჩეველმა ნომრის შემოხაზვის ნაცვლად კანდიდატის სახელი და გვარი შემოხაზა, რაც მისმა მეუღლემ შენიშნა და ჩვენც გვაჩვენა. ხმის დათვლის დროს ეს ბიულეტენი არ გაბათილებულა. ერთ ერთმა ამომრჩეველმა ბიულეტენი რომ გადაიკითხა, გულმოსულმა შემოგვხედა და გვისაყვედურა: „ჩემი კანდიდატი ბიულეტენში არ წერიაო“ და თვითონ შეეცადა ბიულეტენში კორექტივების შეტანას. ერთი ქალბატონი კი, რომელიც სახლში მარტო იმყოფებოდა, დაჟინებით გვთხოვდა რომ მისთვის ლექსი დაგვეწერა. მან აღნიშნა რომ, მისი 10 წლის უკან გარდაცვლილი და გადასატან ყუთს მთელი დღე ელოდებოდა, მაგრამ არ მიუტანეს. ამის გამო ის ძალიან განაწყენებული იყო. გადასატან სიებში სულ 28 ამომრჩეველი იყო, მათგან 24 ხმის მიცემა შეძლო, ერთი აღნიშნულ მისამართზე არ იმყოფებოდა. ერთის მისამართზე განგვიმარტეს რომ რემონტი მიმდინარეობდა და ოჯახის წევრები სახლში არ იმყოფებოდნენ. ერთ ამომრჩეველთან არ მივედით, რადგან მისამართი ვერ ვიპოვეთ. ერთი ამომრჩეველი კი, რომელსაც ხარატინა ერქვა და არ ვიცოდით კარზე დაკაკუნების შემდეგ ქალბატონი ხარატინა მოგვეკითხა თუ ბატონი, მეზობელმა გვითხრა, რომ გარდაიცვლილიყო 1 დღით ადრე. კომისიის წევრებმა გადაწყვიტეს, რომ დაგვეკაკუნებინა კარებზე. როცა გვითხრეს რომ ქალბატონი ხარატინა გარდაიცვალა, მივუსამძიმრეთ და წამოვედით.

არჩევნებში ხმის მიცემის პროცედურა ზუსტად 8 საათზე დამთავრდა. სიის მიხედვით, 1402 ამომრჩევლიდან არჩევნებში მონაწილეობა 712 ადამიანმა მიიღო (გადასატანი ყუთის ჩათვლით). 340 ხმით მერობის კანდიდატად გიორგი უგულავა დასახელდა. საუბნო პროპორციულის გამარჯვებულად ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა 314 ხმით გამოვლინდა. საუბნო მაჟორიტარულის მიხედვით, 335 ხმით დავით გელაშვილი აირჩიეს. უბნის მეორე ადგილოსნად კი ალიანსი, მისი მაჟორიტარი და მერობის კანდიდატი გამოვლინდა.

როგორც წესი, 8 საათზე საარჩევნო უბანი იკეტება და კარის გახსნა იკრძალება, თუ უბნიდან წასვლას არავინ აპირებს, ხოლო თუ ვინმე უბანს დატოვებს, მას უკან დაბრუნების უფლება აღარ აქვს. საარჩევნო კომისიის თავჯდომარემ ხმის დათვლის პროცესის დროს 6 ჯერ გააღო უბნის კარი სხვადასხვა მიზეზის გამო. კარის პირველად გაღების მიზეზი უბნის დაცვა იყო, რომელსაც თურმე შესცივდა და ნება ითხოვა, იქნებ შენობაში შემოეშვათ. მეორედაც იგივე დაცვის გამო გაიხსნა კარი, რომელიც ამჯერად დაღლილიყო და სკამი მოითხოვა. კომისიის თავჯდომარემ თხოვნა შეუსრულა. კარის შემდეგი გახსნა პოლიციის ფორმაში გამოწყობილ ადამიანს მიეძრვნა, რომელიც მანამდე არ მენახა (ეს არ იყო უბნის დაცვა). ის კომისიის თავჯდომარეს ღია კარებში მანამდე ესაუბრებოდა, სანამ დამკვირვებლებმა რამდენიმე შენიშვნა არ მისცეს. კარის შემდეგი გახსნის მიზეზიც უბნის დაცვა იყო, კომისიის თავჯდომარეს განვუმარტე, რომ უკვე მეოთხედ იხსნებოდა კარები. მან თითები გაშალა და ირონიულად მითხრა, რომ 5 ჯერ კარის გახსნის უფლება ქონდა. ამის შემდეგ კიდევ 2 ჯერ გაიხსა უბნის კარი.

უბანზე ხმის დათვლის პროცედურა ნელი ტემპით მიმდინარეობდა: ყავა დალიეს, ცოტა დაივენეს. საღამოს 8 საათიდან დილის 5–მდე მუშაობდა საარჩევნო კომისია. ანუ 712 კონვერტის გახსნას და სხვა პროცედურების გავლას 9 საათი დასჭირდა. მეზობელ უბანზე 769 ხმის დათვლა ღამის 3 საათამდე დასრულდა. კონვერტების გახსნის და ხმის დათვლის დროს კომისიის წევრებს თვლემდათ, დამკვირვებლების უმეტესობა კი ფერად სიზმრებს ნახულობდა. ხმის დათვლა დარღვევების გარეშე წარიმართა. ჩემს მიერ გაკეთებული „ეგზიტპოლები“ (კონვერტიდან ბიულეტენს ვინც იღებდა, მის გვერდით ვიჯექი და ვინიშნავდი რომელ კანდიდატს რამდენი ხმა ქონდა) გარდა მერობის კანდიდატის, გიორგი უგულავას ხმებისა, ყველა დაემთხვა საბოლოო შედეგებს. ჩემი „ეგზიტპოლების“ შედეგად გიორგი უგულავას 330 ხმა ქონდა, ბიულეტენების დათვლის შემდეგ კი მას 340 ხმა აღმოაჩნდა.

საარჩევნო კომისიის მდივანი, მანანა მიგრიაული ოქმს თავჯდომარის მოადგილესთან ერთად ავსებდა. უფრო ზუსტად კი მოადგილის კარნახის შედეგად წერდა მონაცემებს. ერთმა უკარნახა, მეორემ ჩაწერა, მესამემ მთვლემარე თვალებით დააკვირდა და საარჩევნო პროცესიც დასასრულს მიუახლოვდა. ოქმები ქსეროქსზე გადაიღეს, კომისიის თავჯდომარემ ხელი მოაწერა და დილის 5 საათიც შესრულდა.

ოქმის მიღებისთანავე საარჩევნო უბანი დავტოვე, თუმცა შეგრძნება არც თუ ისე სასიამოვნო მქონდა. 712 ამომრჩევლის ხმის მიცემის პროცესს ვაკვირდებოდი, მე თვითონ კი ხმის მისაცემად არ წავედი.

არავის მონა არ ხარ...

ღმერთის რწმენა შეუძლებელია, ღმერთის არ რწმენა აბსურდი...

ვოლტერი

„ათეიზმი არის გზა რომელიც უნდა გაიარო, რათა შენს თავთან მაქსიმალურად ახლოს მიხვიდე” - ამბობს 32 წლის ოთო. „არავის მონა არ ხარ. ქედს არც არავის წინაშე იხდი და არც სხვას ამონებ. მე არ ვარ ჩარჩოებში მოქცეული. ვცხოვრობ 21–ე საუკუნეში და, ჩემი გადმოსახედიდან, შემიძლია ვთქვა, რომ ვიღაცისთვის რელიგია შვებაა, ჩემთვის კი არაფერია“ – აღნიშნავს ოთო, რომელიც ათეიზმს აბსოლუტურ თავისუფლებასთან აიგივებს. „უკვე აღარ მაინტერესებს ვიღაცის აზრები, ადრე დისკომფორტს განვიცდიდი იმის გამო, რომ ჩემთან იმ მომენტამდე მეგობრობდნენ, სანამ გაიგებდნენ „ვინ“ და „როგორი“ ვიყავი. შემდეგ შორს იჭერდნენ თავს“... ის რომ დისკომფორტი აღარ აქვს და ნაკლებად აინტერესებს ხალხის შეხედულებები, იმანაც გამოიწვია რომ ამ თემაზე იშვიათად საუბრობს. როცა რელიგიურ დღესასწაულებს ულოცავენ, აღარ ეუბნება რომ არ სწამს, თვითონაც მილოცვით პაუხობს. ოთო თვლის, რომ „რელიგიას არანაირი მნიშვნელობა არა აქვს. მთავარია, როგორი პიროვნება ხარ, როგორი ქმედებები გაქვს ჩადენილი“.

ოთო ერთ ერთი ტელეკომპანიის კომპიუტერული გრაფიკოსია. მანამდეც ტელევიზიაში მუშაობდა, მაგრამ თანამშრომლების შემცირების გამო უსამსახუროდ დარჩა. დაამთავრა ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ჰუმანიტარული ფაკულტეტი. შემდეგ კი კომპიუტერული გრაფიკა შეისწავლა და სურს ამ კუთხით უფრო მეტად განვითარდეს. უყვარს ექსპერიმენტალური მუსიკა და მძიმე მეტალი, რომელთა მოსასმენად, რამდენჯერმე, გერმანიაშიც გაემგზავრა. „მიყვარს ნაფიქრი და რთულად მოსასმენი მუსიკა“ – ამბობს ის.

21 წლის წინ, 1989 წლის 9 აპრილის ტრაგედიის დროს ოთო, თავის ოჯახთან და მეგობრებთან ერთად, მთელი ღამე ეკლესიაში ლოცულობდა... შემდეგ იშვიათად თუ ესტუმრებოდა ტაძარს. 15 წლის ასაკში კი, მას ხელთ ჩაუვარდა კომუნისტების საყვარელი მწერლის, ზენონ კასიდოვსკის „ბიბლიური თქმულებები“, რამაც მის სულიერ ცხოვრებაში გარდატეხა მოახდინა: „წიგნი არის ძველი და ახალი აღთქმის შესახებ. ყოველი თავის ბოლოს, მეცნიერული არგუმენტებითა და ლოგიკური მსჯელობით, ნულზეა დაყვანილი ყოველივე ღვთიური, ჯადოსნური მომენტები. ამ პოზიციამდე, ადრე თუ გვიან, მაინც მივიდოდი, ჩემი ბუნებიდან გამომდინარე, მაგრამ წიგნის წაკითხვის შემდეგ რევოლუცია მოხდა ჩემს არსებაში“ – ამბობს ოთო.

32 წლის ათეისტი რელიგიურ კანონებსა და თავის მრწამსს შორის საერთოსაც პოულობს: „ის მცნებები (ბიბლიის 10 მცნება – ავტ.) მისაღებია ჩემთვის. რელიგიას თავი რომ დავანებოთ, ეს კანონები ჩემიანია. იქ წერია, რომ კაცმა უნდა იცხოვროს ზნეობრივად. მათ ფუნდამენტში დევს სიკეთე, კეთილშობილური იდეები, რომლებსაც ვეთანხმები“.

ბიბლიის 10 მცნებიდან პირველის თანახმად: „მე ვარ ღმერთი შენი და არა იყვნენ შენდა ღმერთნი უცხონი ჩემსა გარეშე“.

„არავინ არ იცის ღმერთის არსებობის შესახებ. არც იმ მქადაგებლებმა, რომლებიც რელიგიას იყენებენ, როგორც ინსტრუმენტს, თავისი პირადი მერკანტიული შეხედულებების გამოსავლენად“ – ამბობს ოთო. „არც ის მწამს აღდგომაზე ვოთომ ცეცხლის გარდმოსახვა რომაა. ვიღაცა ზის და ანთებს ცეცხლს. „ბლეფია“, რომელზეც ხალხი ტყუვდება, მეტი არაფერი. ვიღაცას უნდა მოტყუვდეს და ტყუვდება, ვიღაცას - არა“ – აღნიშნავს ის.

ცნობილი ფრანგი მთემატიკოსი ბლეზ პასკალი ადამიანის სამ კატეგორიას გამოყოფდა: პირველნი ემსახურებიან ღმერთს, იმიტომ, რომ უკვე იპოვეს. მეორენი ეძებენ, იმიტომ რომ არ უპოვიათ, მესამენი – არც ეძებენ და არც უპოვიათ. ამათგან, პიველნი ბედნიერნი და კეთილგონიერნი არიან. მეორენი – უბედურნი და კეთილგონიერნი. მესამენი კი – უბედურნი და უკეთურნი.

სამების ტაძრის ღვთისმსახურის, დეკანოზის, იაკობ აბაშიძის თქმით, რწმენა არის არხილულის დაჯერება: „არის ისეთი საგანი, თუ არ დაინახე ვერ ირწმუნებ და არის ისეთი რამ, თუ არ ირწმუნე ვერ დაინახავ“. დეკანოზი აღნიშნავს, რომ „ურწმუნოება არაგამოძიებაა ღმერთისა. შეიძლება გაშლილ სუფრაზე მიხვიდე, მიირთვა ყოველივე და წახვიდე ისე, რომ მადლობა არა თქვა, არ იკითხო ვინ გააკეთა? დედამიწაზე რაც არსებობს, წყალია თუ პურია, ესენი ხომ ჩვენ არ შეგვიქმნია. ნუთუ ამას არა ჰყავს გამჩენი? ნუთუ ჩვენ თავადაც ასე უაზროდ გავჩნდით, როგორც ათესტები ამბობენ, აფეთქების შედეგად? აფეთქების შედეგად ასეთი ლამაზი რამ, რასაც სამყარო ქვია, არ შეიძლებოდა გაჩენილიყო. ეს უფრო ძნელი დასაჯერებელია, ვიდრე ის რომ ღმერთმა შექმნა სამყარო“.

საღვთო წიგნების მიხედვით, გარდაცვალების შემდეგ ადამიანის სული არსებობას იმ ქვეყნად განაგრძობს. ათეისტები კი თვლიან, რომ იმქვეყნიური ცხოვრება არ არსებობს: „იმვეყნიური ცხვრება იმ გაგებით, როგორც ქრისტიანები და არა მარტო ისინი აღიქვამენ, არ არსებობს. მეცნიერებიდან გამომდინარე, ენერგია არასდროს იკარგება. ალბათ, რაღაც გარდასახვა არსებობს. მე მკითხაობას ვერ დავიწყებ, მოვა დრო და გავიგებ“ – ამბობს ოთო.

ბათუმის მეჩეთის წინამძღვარის, ზინურ იაკობიძის თქმით ადამიანის სული გარდაცვალების შემდეგ სხვა სამყაროში გადაინაცვლებს: „რომ გარდავიცვლებით და ღმერთს ჩავბარდებით, მისი დიდსულოვნების იმედი ყველას უნდა გვქონდეს. თუმცა ყველამ მის საქციელზე პასუხი უნდა აგოს. საღვთო წიგნებში წერია, რომ ყველა თავისი საქციელის პასუხისმგებელია იმქვეყნად. ურწმუნოს ის ქვეყანა არ წამს, ამიტომაც არაფერზე არ დარდობს“. ზინურ იაკობაძე ურწმუნოების ძირითად მიზეზად კომუნისტურ წყობას ასახელებს.

საქართველოში ათეიზმის შესახებ სხვადასხვა მოსაზრებაა:

· ათეისტს და მორწმუნეს ერთი საერთო აქვთ: ორივე ღმერთზე ფიქრობს, მხოლოდ სხვადასხვა კუთხით...

· ქართველი ათეისტები ღმერთზე გამწყრალი მართლმადიდებლები არიან...

· ათეისტებსაც თავიანთი ღირებულებები აქვთ. ამ ცხოვრებაზე გაბოროტებულნი არიან. ალბათ, რაღაც მიზეზი აქვთ, რის გამოც დაკარგეს რწმენა უფლისადმი.

· ვიცნობ ადამიანებს, რომლებსაც არაფერი სწამთ, მაგრამ ათეისტებად ნაკლებად შეიძლება ჩაითვალონ, რადგან ისეთ ეპოქაში არიან დაბადებულები, რომ არ ქონდათ ეკლესიათან შეხება და ნაკლებად მორწმუნეები არიან.

· ათეისტები საქართველოში არ არსებობენ, „მინდა ვიყო ათეისტი“-ები არიან ჩვენთან.

მორწმუნე ადამიანებს, რომელ რელიგიასაც არ უნდა ემსახურებოდნენ, ათეისტების მიმართ ერთი მიზანი აქვთ: – მათ სურთ, მოაქციონ ათეისტები წმენაზე. „ადამიანი რწმენით ცხოვრობს და მოღვაწეობს. ურწმუნო ადამიანები უბრალოდ მეცოდებიან და ვცდილობ, რომ ხშირად ვესაუბრო მათ სარწმუნოებაზე. თუმცა ხანდახან ვხვდები, რომ უფრო დიდ ცოდვაში ვაგდებ მათ ჩემი საუბრით და მირჩევნია გავჩუმდე“ – აღნიშნავს 20 წლის რუსკა ჭელიძე.

ბათუმის მეჩეთის წინამძღვარი ამბობს: „მორწმუნეებს მუდმივად გვაქვს პროპაგანდა ურწმუნო ადამიანებთან, მაგრამ 100 % დან 5 % თუ მოგისმენს. ხალხი უნდა აღზარდოს სკოლამ, თუმცა ოჯახსაც დიდი მნიშვნელობა აქვს. როგორებიც ოჯახში არიან, ისეთები იზრდებიან ბავშვებიც“.

ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივესიტეტის პროფესორი, მიხეილ ქურდიანი, აღნიშნავს რომ, ვინმეს დევნა მრწამსის გამო არ შეიძლება: „მორწმუნე ადამიანებს ათეისტების მიმართ სიბრალულის გრძნობა უნდა ქონდეთ. ისინი არ უნდა სძულდეთ და ეზიზღებოდეთ. პირიქით, უნდა ლოცულობდნენ რომ ისინიც სწორ გზაზე დააყენოს ღმერთმა“.

ოთო ფიქრობს, რომ რელიგია ბოროტება არ არის. „რელიგიისგან ბოროტებას ქმნის ხალხი. მასა ძირითადი ბრმავდება და მიყვება იმ ხალხს“ – აღნიშნავს ოთო, რომელსაც არ უყვარს კონფლიქტური სიტუაციები, რასაც მისი აზრით, სოციალური მდგომარეობა განაპირობებს. „დღეს ხალხი ცხოვრობს ავტობუსის გაჩერებაზე, რათა დროზე გააღწიოს აქედან. არანაირი ფასეულობა, რაზეც ადამიანი გაწირავს თავს, არ არსებობს. შემოიღეს პატრიოტული ბანაკები, რომელიც, ჩემი აზრით, პიარია. ამით ვირტუალური პატრიოტიზმის შექმნას ცდილობენ. რეალურად საპატრიოტიზმო არაფერი დაგვრჩა“ – აღნიშნავს ოთო.

ოთო ამერიკაში გამგზავრებასა და მუშაობაზე ფიქრობს. ის ოჯახის შექმნას ჯერ არ აპირებს, თუმცა მორწმუნე ადამიანი თუ შეუყვარდება, სარწმუნოების ფორმალური სახით მიიღებაზე უარს არ იტყვის: „იმან რომ მთხოვოს სარწმუნოებას მივიღებ, მაგრამ ეს მხოლოდ ფორმალური იქნება, მას რომ არ ეწყინოს“.

დეკანოზი, იაკობ აბაშიძე ამბობს, რომ ნებისმიერ ადამიანს შეიძლება ქონდეს რთული პერიოდი ცხოვრებაში. როცა მას ღმერთი არ ახსოვს და გარკვეულწილად ათეიზმსაა მინდობილი. თუმცა ადამიანს უდგება ჟამი დიდი სიხარულისა ან გასაჭირისა და ის სცნობს ღმერთს. „შევაგონოთ ერთ–ორჯერ და თუ არ მიიღებენ განვეშოროთ. კეთილი მარცვალი ჩავთესოთ. ის შეიძლება იქვე არ გაღვივდეს, იქვე არ მოგვცეს შედეგი. მაშინვე რომც ირწმუნოს, არც არის დასაჯერებელი – ფარისევლობა იქნება. ყოფილა შემთხვევები , როცა სიცოცხლის ბოლოს აღმოცენებულა ასეთი მარცვლები... ავაზაკი, რომელიც მათხოვრის გვერდით დააყენეს, ჯვარცმის დროს აღიარა უფალი, სთხოვა მას შენდობა და საოცარი სიტყვა თქვა: „მომიტევე მე უფალო პირის ბრუნება შენი“.

კიბეები გადავლახე და ხმა ისე მივეცი...

გადაადგილების მხრივ შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირები წელს არჩევნებში მონაწილეობის მიღებას მობილური ჯგუფების დახმარებით შეძლებენ.

ცენტრალური საარჩევნო კომისიის და კოალიცია „დამოუკიდებელი ცხოვრებისათვის“ ერთობლივი მუშაობით შეიქმნა მობილური ჯგუფები, რომლებიც შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებს საარჩევნო უბანზე მისვლით უზრუნველყოფს.

ცესკოს თავმჯდომარე, ზურაბ ხარატიშვილი აღნიშნავს, რომ ექსპერტების რჩევების გათვალისწინებით, მაქსიმუმი გაკეთდა შეზღუდული შესაზლებლობების მქონე პირთა არჩევნებში ჩართულობისათვის: „ჩვენ ძალიან მჭიდროდ ვითანამშრომლეთ კოალიციასთან, რომელიც შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანებთან მუშაობს. ისინი დავაფინანსეთ გარანტით, რომელიც ითვალისწინებს მარტივი ადაპტაციის საშუალებების მოწყობას“.

კოალიციის თავჯდომარის, ირინა ინასარიძის განცხადებით, ცესკო ამისამართებს მობილური ჯგუფების მომსახურების მსურველებს კოალიციასთან: „გამოძახებას, რომელსაც გააკეთებს ფიზიკური პრობლემის გამო შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანი, არჩევნების დღეს მოვემსახურებით ტრანსპორტით და მობილური პანდუსით“. თბილისში არსებობს ისეთი უბნები, რომლებიც შენობის მეორე სართულზეა განთავსებული. ირინა ინასარიძე აღნიშნავს, რომ ასეთ შემთხვევაში, მობილური პანდუსით მომსახურება ვერ მოხერხდება: „ზარის შემოსვლის შემდეგ, მობილური ჯგუფი, სწავლობს უბანს, თუ რამდენად შესაძლებელია მობილური პანდუსით სარგებლობა. გლდანში ცხოვრობს ახალგაზრდა გოგონა, რომელსაც ჩვენი მომსახურება სჭირდება, მის საარჩევნო უბანს 9 საფეხურინი კიბე აქვს, რასაც მობილური პანდუსი ვერ მოერგება. ამ შემთხვევაში მას სახლში მიუტანენ გადასატან ყუთს“.

საქართველოს საარჩევნო კოდექსში წერია: ”კენჭისყრის ადგილი ყველგან, სადაც კი შესაძებელია, უნდა გამოიყოს შენობის პირველ სართულზე. უზრუნველყოფილი უნდა იყოს კენჭისყრის ადგილის დროებითი მარტივი ადაპტაცია, თუ საარჩევნო უბანში არიან ეტლით მოსაგებლე შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ამომრჩევლები და მათ სათანადოდ მიმართეს საუბნო საარჩევნო კომისიას კენჭისყრის დღემდე არა უგვიანეს 25-ე დღისა”.

ცესკოს პრესსპიკერი ჯული გიორგაძე აღნიშნავს, რომ საარჩევნო უბნების შენობები საარჩევნო ადმინისტრაციას არ ეკუთვნის: „სკოლებისთვის გვიწევს იმის თხოვნა რომ შენობაში გამოყოფილი იყოს კონკრეტული ადგილები საუბნო საარჩევნო კომისიებისათვის. ჩვენ მაქსიმალურად ვეცადეთ, რომ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირების ინტეგრაცია და ჩართულობა გაზრდილიყო. თუ რომელიმე მათგანი ცესკოს შენობაში მოვა, მათთვის გაკეთებულია ადაპტირებული შემოსასვლელი“.

21 წლის თეონა ბელთაძე, რომელიც სწავლის გაგრძელებას ფსიქოლოგიის კუთხით აპირებს, არჩევნებში მონაწილეობას მეორედ იღებს: „2008 წელს ჩემთვის სპეციალურად გაკეთდა ასასვლელი პანდუსი. მაშინ არჩევნებში მონაწილეობის მიღების საშუალება პირველად მომეცა. წელსაც ვაპირებ არჩევნებზე მისვლას, რათა დავაფიქსირო ჩემი მოქალაქეობრივი ვალი. ყველას მოვუწოდებ არჩევნებში მონაწილეობა მიიღოს, რათა ერთად ავირჩიოთ ქვეყნის უკეთესი მომავლი“. თეონა აქვე აღნიშნავს: „ისეთი გარემო რომ არსებობდეს, სხვის დაუხმარებლად რომ შეძლოს შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანმა გადაადგილება და საარჩევნო უბანზე მისვლა, უფრო უკუთესი იქნება“.

36 წლის ნაირას, რომელიც ბავშვობიდან ინვალიდის ეტლით გადაადგილდება, აჩევნებში მონაწილეობა ჯერ არ მიუღია. ის წელსაც არ აპირებს საარჩევნო უბანზე მისვლას, ან გადასატანი ყუთით სარგებლობას. ”არჩევნებში არ ვღებულობ მონაწილეობას. არასდროს ვყოფილვარ ხმის მისაცემად. ვიცი რომ საარჩევნო ოთახში (უბანზე - ავტ) ჩემი ადგილი არ არის. საერთოდ, იშვიათად გავდივარ სახლიდან, არ მინდა ვინმეს ვეცოდებოდე და ნაღვლიანი მზერით მაცილებდეს”. რაც შეეხება გადასატანი ყუთით სარგებლობას, ის ამბობს რომ, იმ ასაკში არ არის გადასატანი ყუთი რომ ჭირდებოდეს.

კანონი, რომელიც შესაძლებლობა შეზღუდულ პირთა საარჩევნო უბნებში თავისუფლად გადაადგილებას უზრუნველყოფდა, პარლამენტმა ჯერ კიდევ 2003 წელს მიიღო. თუმცა ”ინვალიდ ქალთა და ინვალიდ ბავშვთა დედათა ასოციაცია - დეას” ხელმძღვანელის, მადონა ხარებავას განცხადებით ეს კანონი ჯერ არ ამოქმედებულა: ”ფიზიკური გარემოს ხელმისაწვდომობა შეზღუდული შესაძლებლობების პირთათვის დღეს წარმოადგენს დიდ პრობლემას. ვფიქრობ, რომ ეს არა მხოლოდ ცესკოს პრობლემაა, არამედ სახელმწიფოს პრობლემაცაა. რადგანაც, მიუხედავად იმისა, რომ 2003 წლის დეკემბერში მიღებული კანონისა სახელმწიფომ ვერ შეძლო საჯარო შენობა ნაგებობების ადაპტირება, უხეშად რომ ვთქვათ, მხოლოდ 2-3 % ადაპტირებული”.

კოლიცია „დამოუკიდებელი ცხოვრებისათვის“ საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსი, რატი იონათამიშვილი აღნიშნავს, რომ აღნიშნულ კანონში აღსრულების მექანიზმი არ არის ჩადებული. რაც შეეხება მობილური ჯგუფების გამოძახებებს, კოალიციას დახმარებისათვის უკვე 38 ადამიანმა მიმართა. ცესკოს პრესსპიკერმა, ჯული გიორგაძემ განაცხადა რომ, „17 საარჩევნო უბანზე არის ადაპტირებული პანდუსები დამონტაჟებული. ამ უბნებს მიმართეს შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებმა და, შესაბამისად, მათთვის აქ იქნა გაკეთებული“. 17 მისამართიდან ცესკომ 3 მომაწოდა. გადამოწმების შემდეგ აღმოჩნდა რომ, სამივე მისამართზე სკოლები მდებარეობს, სადაც წლებია სწავლობენ შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირები. რატი იონათამიშვილის თქმით: „წელს არც ერთ სააჩევნო უბანზე პანდუსი არ გაკეთებული, თუმცა შარშან თუ 3–4 კაცი მივიდა არჩევნებზე, მობილური ჯგუფების შექმნის გამო, წელს ეს რიცხვი საგრძნობლად გაიზარდა“.

ცესკომ გადაადგილების მხრივ შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანებისათვის მობილური ჯგუფების შესაქმნელად 9 ათასი ლარი გამოყო. ეს თანხა უზრუნველყოფს ავტობუსის ქირაობას, 6 პორტატული პანდუსის დამზადებას და მობილური ჯგუფებში მომუშავე ადამიანებისათვის ჰონორარის გამოყოფას. რატი იონათამიშვილი აღნიშნავს რომ, „9 ათასი ლარით 2 უბანზე პანდუსის გაკეთებას, ჩვენ ვამჯობინეთ მობილური ჯგუფების შექმნა, რადგანაც იმ ორი პანდუსით, შესაძლოა, მხოლოდ ორი ადამიანს ესარგებლა, ახლა კი 38 ადამიანი შეძლებს არჩევნებზე მისვლას“. რატის 2008 წლის არჩევნებშიც იღებდა მონაწილეობას: „2008 წელს როცა არჩევნებზე წავედი, კიბეები გადავლახე და ხმა ისე მივეცი. წელს პორტატული პანდუსი გამომადგება (და არა დამეხმარება). ჩვენ თუ რაიმეს შეცვლა გვინდა, ის კი არ უნდა ვთქვათ მაინც არაფერი გვეშველება და დავრჩეთ სახლში, არამედ წავიდეთ და ვიბრძოლოთ, რომ რეალურად შევცვალოთ გარემო“.

ნარკომანია და საბანკო კრედიტები...

ნარკოვითარების 2009 წლის წლიური ანგარიშის მონაცემების მიხედვით საქართველოში წამალდამოკიდებული ადამიანების რიცხვი გაიზარდა. დღესდღეობით, საქართველოში 80 ათასამდე ინტრავენური მომხმარებელია. სიცოცხლეში ერთხელ მაინც, ნარკოტიკული ნივთიერება 270 000–მდე ადამიანს გაუსინჯავს. შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის მონაცემებით, ერთ სულ მოსახლეზე ნარკოტიკების მოხმარებით საქართველო მსოფლიოში პირველ ადგილზეა.

ნარკომანია ქრონიკული დაავადებაა, რომელიც ვითარდება ნარკოტიკული საშუალებების არასამედიცინო მიზნით მოხმარების შედეგად. ნარკოტიკი სპეციფიკურ გავლენას ახდენს ადამიანის ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე.

გოგამ წამლის მოხმარება 17 წლის ასაკში დაიწყო. სკოლის დამთავრების შემდეგ, მშობლებმა ის ლენინგრადში უმაღლესი განათლების მისაღებად გაგზავნეს. რამდენიმე თვის შემდეგ, გოგა აღმოჩნდა ისეთ სამეგობრო წრეში, სადაც „ყაყაჩოს მოხარშვა“ და მისგან გემრიელი „პეროგის“ და „ბულკის“ დამზადება კარგ ტონად მიიჩნეოდა. ეგრედ წოდებული, „პლანიდან“ მეგობრები ნარკოტიკის ინტრავენურ მოხმარებაზე გადავიდნენ. სულ მალე, ისტორიის ფაკულტეტის მეორე კურსის სტუდენტს, გოგას, წამლის გარეშე ცხოვრება აღარ შეეძლო. ის ახლა 40 წლისაა და ერთ–ერთ ნარკოლოგიურ კლინიკაში, უკვე მეორე წელია, მეტადონის პროგრამაშია ჩართული.
36 წლის მამუკასთვის კი ყველაფერი 30 წლის ასაკში დაიწყო. ის სამუშაოდ თურქეთში წავიდა, მაგრამ მუშაობის ნაცვლად ნარკოტიკების აქტიური მომხმარებელი გახდა. მამუკა მკურნალობას ჯერჯერობით არ აპირებს და დროდარდო სახლიდან ისეთი ნივთები გააქვს, რომელთა გაყიდვის შემდეგაც მეგობრებთან ერთად „კაიფობს“.
თბილისის ერთ–ერთი საავადმყოფოს ნევროლოგიურ განყოფილებაში 24 წლის გიორგი მკურნალობს, რომელსაც დიაგნოზად ცენტრალური ნერვული სისტემის ინტოქსიკაციის (მოწამვლის) შედეგად განვითარებული მეტყველების მოშლა დაუდგინდა. გიორგი ვერ საუბრობს და, ქვედა ყბის ნერვის დაზიანების გამო, ვერც ჭამს. ის უკვე 7 წელია ნარკოტიკების მომხმარებელია. ოჯახის ნათესავის თქმით: „16 წლის გიორგის მშობლები ყოველდღიურად 300 ლარით აფინანსებდნენ. გარკვეული დროის შემდეგ კი მის ირგვლივ ისეთი ადამიანები შეიკრიბნენ, რომლებსაც ნარკოტიკული საშუალებების მიღება ცხოვრების წესად ქონდათ გადაქცეული“. 20 წლის ასაკში გიორგიმ შეყვარებულის დახმარებით მავნე ჩვევას თავი დაანება, მას შვილიც გაუჩნდა. მაგრამ 2 წლის წინ კვლავ დაიწო ნარკოტიკების მიღება და დღესდღეობით რთულ მდგომარეობაში იმყოფება.

ნარკოლოგიური ცენტრის ფსიქოთერაპევტის მანანა სოლოღაშვილის თქმით: „წამალზე მიჩვევის შემდეგ, თავს იჩენს ძლიერი ტკივილი, უძილობა, გადაღლა, უსაფუძვლო შიშები და შფოთვა, უმადობა, მხედველობითი და სმენითი ჰალუცინაციები, ნარკოტიკის დაუძლეველი სურვილი“.
გარდა იმისა, რომ წამალზე დამოკიდებულება ადამიანს როგორც ფსიქიკურად, ასევე ფიზიკურად ანადგურებს, მომხმარებლები ასევე გამოირჩევიან სარისკო ქცევებითაც. 5–6 ადამიანი, ხშირ შემთხვევაში, ეგრედ წოდებული „საძმო შპრიცით“ იკეთებს წამალს, რაც ისეთ დაავადებებს იწვევს, როგორიცაა: ტუბერკულოზი, შიდსი,C ჰეპატიტი, B ჰეპატიტი და სხვა.

ფონდმა „ღია საზოგადოება საქართველო“ და დამოუკიდებელმა კვლევითმა ცენტრმა „ალტერნეტივა ჯორჯიამ“– 2008 გამოაქვეყნა კვლევა „ნარკოტიკების ინექციურ მომხმარებლებში სარისკო ქცევებთან“ დაკავშირებით. კვლევაში მონაწილე 100 წამალდამოკიდებული ადამიანიდან 71%–მა, ცხოვრების მანძლზე, შპრიცის ან საინექციო ინსტრუმენტების გაზიარების გამოცდილება დაადასტურა.

2008 წლის მონაცემები აივ შიდსის განაწილება გადაცემის გზების მიხედვით ასეთია: 60% ნარკოტიკების ინექციური მოხმარებით; 33% ჰეტეროსექსუალური კონტაქტებით. შიდსის ცენტრში ჩატარებული 32,244 აივ ტესტირებული პაციენტიდან 351 ნარკოტიკების ინექციური მომხმარებელი იყო.

2009 წლის მონაცემებით, აივ ინფიცირების გავრცელების მიხედვით თბილისი 546 შემთხვევით პირველ ადგილზეა. აჭარის რეგიონში 243 შემთხვევა გამოვლინდა. სამეგრელო 270 ადამიანია აივ შიდსით დაავადებული, ხოლო იმერეთში 220. სხვა რეგიონებში ვირუსის გავრცელების მაჩვენებელი 100–ზე დაბალია.
აფხაზეთიდან დევნილი, 40 წლის გოგა, თავდაპირველად, შპრიცის „გაზიერებაზე“ არ ამბობდნენ უარს, მაგრამ მკურნალობის დაწყების შემდეგ (2 წელია) ნარკოტიკის ინტრავენურ მოხმარებას თავი დაანება. 36 წლის მამუკა კი, ჯერ კიდევ, „საძმო შპრიცით“ სარგებლობს. გოგა აღნიშნავს, რომ ნარკომანიისგან რომ თავი დააღწიოს სჭირდება მშვიდი გარემო და კარგი სოციალური მდგომარეობა: „მუშაობა არ შემიძლია, ნახევარი ლიტრის აწევა ჩემთვის მაქსიმუმია. მთავრობისგან დახმარებას ველოდები დიდი ხანია, მით უმეტეს აფხაზეთიდან დევნილიც ვარ, მაგრამ იმის ნაცვლად, რომ რაიმე შეღავათები გამიწიონ 14 000 ლარით დამაჯარიმეს – უკანონოდ მიშენებული აივანი გაქვსო“. მამუკა ამბობს: „წამალზე თავის დანებება მინდა, მაგრამ „ლომკა“ როცა მეწყება მხოლოდ ნარკოტიკის შოვნაზე ვფიქრობ. საშინელ მოუთმენლობას ვგრძნობ, ვნერვიულბ და, ასეთ დროს, ყველაფერზე წამსვლელი ვარ".

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მონაცენებით 2008 წელს ნარკოტიკული ნივთიერებების უკანონო ბრუნვის სფეროში ჩადენილი დანაშაულისთვის სისხლისსამართლებრივი დევნა დაიწყო 9151 პირის მიმართ. ამათგან, აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობა შეეფარდა 2817 ადამიანს.

ჭავჭავაძის სახელობის უნივერსიტეტში ნაკვლევი იყო საქართველოს დამოუკიდებლობის მოპოვებიდან მოყოლებული დღემდე, ერთი მხრივ, საზოგადოებრივ ღირებეულებათა ცვლილებისა და მეორე მხრივ, ეკონომიკური განვითარების როლი ნარკობაზრის ტრანსფორმაციაზე.
კვლევის თანახმად აღმოჩნდა, რომ, თუ ნარკოგამსაღებელი, ტრადიციულად, საქართველოში მოიაზრებოდა, როგორც დაბალი სოციალური ფენის წარმომადგენელი, წარუმატებელი, დასაძრახი და სამარცხვინო, ამჟამად საზოგადოებრივ წარმოდგენებში იგი ფიგურირებს, როგორც წარმატებული ადამიანი, რომელსაც ჰყავს პრესტიჟული მანქანა, აქვს სამსახური, სახლი და სხვა.
კვლევის მიხედვით საბანკო კრედიტების სისტემის შემოღებასთან ერთად, მათთვის გაადვილდა ნარკოტიკული საშუალებების შესყიდვა კრედიტის აღების ხარჯზე, იმ შემთხვევაში თუ მომხმარებელი უმუშევარი არ არის. მომხმარებლები იღებენ იმდენ ნარკოტიკს, რომ მისი გასაღების ხარჯზე კრედიტი დააბრუნონ, რაც მატ ნარკოგამსაღებლების სტატუსში გადასვლას განაპირობებს და კრიმინალური პასუხისმგებლობის სუბიექტად ხდის.

გოგა მაღალი სოციალური ფენის წარმომადგენელია. 24 წლის გიორგის მამასაც კერძო ბიზნესი აქვს. მამუკა კი დაბალი სოციალური წრიდანაა. ისინი ახალგაზრდებს, სკოლის ასაკის ბავშვებს მოუწოდებენ, რომ ცხოვრებაში არასოდეს გასინჯონ ნარკოტიკი. გოგა: „ერთხელ გასინჯვიდან იწყება ყველაფერი, რასაც ჯოჯოხეთური ტკივილები, დაუძლეველი სურვილი ნარკოტიკის მიმართ და, რაც მთავარია, საზოგადოების ცივი დამოკიდებულება მოსდებს. ბავშვებს ვეტყვი, რომ ბოლო დროს, საშინელი შხამქიმიკატები შემოდის, რომლთა ფასიც ძალიან დაბალია და ადამიანის ჯანმრთელობას 2 წელიწადზე უღებს ბოლოს“.

დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნულმა ცენტრმა ჩაატარა კვლევა, რომელშიც 16 წლამდე 469 მოსწავლე მონაწილეობდა. გამოკითხულთა 41%–ს მიაჩნია, რომ მარიხუანას რეგულარული მოხმარება მათთვის საშიშროებას არ წარმოადგენს. ამ ასაკის მოზარდების 17%–ს კი ცხოვრებაში ერთხელ მაინც მოუხმარია მარიხუანა.

სამხრეთ კავკასიის ანტინარკოტიკული პროგრამის ექსპერტი ინფორმაციისა და პრევენციის დარგში, დარეჯან ჯავახიშვილი, აღნიშნავს, რომ „ნარკომანიასთან მიმართებაში აუცილებელია, სტაციონარები, სარეაბილიტაციო ცენტრები, ზიანის შემცირების პროგრამები, პრევენცია ანუ პროფილაქტიკა. პირველ რიგში ოჯახი, განათლების სისტემა, პედაგოგები უნდა იყვნენ მოზარდების მიმართ ყურადღებიანი. ეს უნდა იყოს მულტიდისციპლინარული მიდგომა. დაბალანებული ეროვნული სტრატეგია. უნდა იყოს მოთხოვნის შემცირებაზე მიმართული ღონისძიებები“.

საზოგადოება ხშირად სვამს კითხვას: ინკურნება თუ არა ნარკომანია? ნარკოლოგიური ცენტრის ხელმძღვანელი ზურა სიხარულიძე აღნიშნავს, რომ „ნარკომანია ქრონიკული დაავადებაა. იგი არ ინკურნება. ნარკომანია რემისიაში გადადის და ასე ვთქვათ, თვალს ეფარება. შეიძლება, ნარკომანი მოცემულ მომენტში ნარკოტიკს არ მოიხმარდეს, მაგრამ ის მაინც დაავადებულად რჩება. ნებისმიერ მომენტში, თუნდაც სტრესული მდგომარეობის დროს შეიძლება, დაავადება კვლავ აღმოცენდეს და ნარკომანმა ისევ დაიწყოს წამლის მოხმარება“.

21 წლიანი წამალდამოკიდებულების შემდეგ გოგამ მკურნალობა დაიწყო. მას სტიმული მისმა 13 წლის ქალიშვილმა მისცა: „ახლობლებისგან ძალიან დიდ მხარდაჭერას ვგრძნობ. ისე არ აღმიქვამენ, როგორც დამნაშავეს და ეს ფსიქოლოგიურად ბევრს ნიშნავს ჩემთვის. ის, რომ ცოლი, შვილი და მშობლები ჩემს გვერდით არიან, ის რომ ძმაკაცმა მანქანა მაჩუქა, ის რომ საახლობლოში ისე აღარ მიყურებენ, როგორც კეთროვანს, ჩემთვის დიდი ფსიქოლოგიური მხარდაჭერაა“. მამუკა კი ცოლმა და შვილმა მაშინ მიატოვეს, როცა მისი ნარკოტიკებზე დამოკიდებულების შესახებ გაიგეს: „დედა ავადაა და და როცა წამალს ვერ ვშოულობ და ვყვირი ძალიან განიცდის. ახლობლები მერიდებიან, იციან წამალზე რომ ვარ და ჩემთან ურთიერთობა არ უნდათ. ბიძაშვილი მყავს სალომე, რომელიც ეკლესიურია. ერთადერთი, ეგ მექცევა ადამიანურად. უნდა მამაოსთან მიმიყვანოს. მეც ძალიან მიჭირს, ასე გაგრძელება აღარ შემიძლია, რაღაც უნდა გავაკეთო და ამ კოშმარს თავი დავაღწიო“.

ნარკომანიის მიმართ საზოგადოების დამოკიდებულება რომ შეიცვალოს ამისათვის სხვადასხვა სახის ტერეინინგები ტარდება, ზურა სიხარულიძე აღნიშნავს, რომ „ბოლო დროს შეიცვალა შეხედულება ნარკომანიის მიმართ, მაგრამ ისე არა, როგორც საჭიროა. საზოგადოების ინფორმირება აუცილებელია, მაშინ თითქმის მთლიანად შეიცვლება ის დამოკიდებულება, რაც დღეს საზოგადოებას ნარკომანების მიმართ აქვს. ნარკომანები ავადმყოფები არიან, რომელთაც ჩვენი მხარდაჭერა სჭირდებათ. ამისათვის, პირველ რიგში, საჭიროა განკურნების სურვილი და დაფინანსება სახელმწიფოს მხრიდან“.

2008 წელს საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრომ წამოიყო მეთადონით ჩანაცვლების პროგრამა დამყარებული თანადაფინანსების პრინციპზე: სახელმწიფო უზრუნველყოფს პაციენტს მეთადონით, ხოლო პაციენტი რეგულარულად იხდის სერვისის საფასურც, რაც თვიურად 150 ლარს უდრის. 2009 წლი დასაწყისისათვის ამ პროგრამაში ჩართული იყო 552 პაციენტი, მოლოდინის სიაში კი 330 პირი ირიცხებოდა. საქართველოში მეთადონით ჩანაცვლებითი თერაპია 2005 წელს დაინერგა.

ჩანაცვლებითი თერაპიის პროგრამაში ჩართული პაციენტების დღიური დოზა 60–70 მილიგრამამდეა. არიან პაციენტები, რომლებიც ინდივიდუალური საჭიროებისათვის 120–140 მილიგრამს ღებულობენ. სისტემატიურად ტარდება პაციენტთა მონიტორინგი (შემოწმება) სხვა ნარკოტიკული საშუალებების მიღებაზე. პაციენტთა პროგრამიდან გარიცხვა იშვიათია და ძირითადად, განპირობებულია რეჟიმის უხეში დარღვევით. მაგალითად ცენტრიდან მეთადონის არალეგალურად გატანის მცდელობა.

2009 წლის სამხრეთ კავკასიის ანტინარკოტიკული პროგრამის ნარკოტიკებზე ინფორმაციის საკოორდინაციო სამსახურის წლიურ ანგარიშში საუბარია ჩანაცვლებითი თერაპიის ზედმეტად სიმკაცრესა და მოუქნელობაზე: პაციენტები ვალდებულნი არიან გამოცხადდნენ ცენტრში წამლის მისაღებად; დაშვებული არ არის სტაბილური პაციენტებისთვის სახლში თუნდაც ერთი დღის ულუფის გატანება; ექიმებსა და ექთნებს ყოველდღიურად უწევთ დიდი რაოდენობის დოკუმენტაციის შევსება; პროგრამები ვერ სთავაზობს პაციენტებს ქმედით ღონისძიებებს სოციალური რეაბილიტაციისთვის: დასაქმება, პროფესიული მომზადება–გადამზადება, რაც განპირობებულია ქვეყანაში სოციალური რეაბილიტაციის მექანიზმის განუვითარებლობით.

ჯანა ჯავახიშვილი აღნიშნავს: „ეს დაავადება რთულია იმ თვალსაზრისითაც, რომ მოტივაცია თავი დაანებოს წამალს, ძალიან დაბალია. წამალდამოკიდებული ადამიანი მიდის სამკურნალოდ, მაგრამ სინამდვილეში თავის დანებების მიზნით კი არა, არამედ, ძალიან ხშირად, დოზის დაგდების მოტივაციით“.

2008 წელს სახელმწიფომ 25 მილიონი ლარი ქუჩის ნარკოტესტირების ჩასატარებლად გამოყო. საპატრულო პოლიცია ქუჩაში მიმავალ საეჭვო გარეგნობის პირებს აჩერებდა და შესამოწმებლად ნარკოლოგიურში მიჰყავდა. ამ გარემოებამ საზოგადოებაში სხვადასხვა სახის გამოხმაურება ჰპოვა. ანალიზები ნარკოტიკულ ნივთიერებას თუ დაადასტურებდა, მომხმარებელს პირველ ჯერზე ფულადი თანხით აჯარიმდებდნენ. განმეორების შემთხვევაში კი აპატიმრებდნენ. გოგა საპატრულო რეიდების დროს 30 დღის განმავლობაში 17–ჯერ აღმოჩნდა შემოწმებაზე. რადგანაც მას მეტადონის გარდა სხვა ნარკოტიკი არ დაუფიქსირდა 17–ჯერვე ყოველგვარი ჯარიმის გარეშე გაუშვეს. გოგა იხსენებს: „მოსამართლემ პოლიციელს უთხრა, ბოლოს და ბოლოს მე ვცნობ ამ კაცს და თქვენ რით ვერ დაიმახსოვრეთ, რაღას მოგყავთ შემოწმებაზეო“. გოგა ასევე იმასაც აღნიშნავს, რომ საპატრულო პოლიცია ძალიან უხეშად იქცევა ადამიანის ნარკოტესტირებაზე წაყვანის დროს: „აი, ნახავ ანალიზი სხვა ნარკოტიკსაც „ამოგიგდებს“ და მერე სად წაგვიხვალ...“

დამოუკიდებელი კვლევითი ცენტრი „ალტერნატივა ჯორჯია“ ატარებს კვლევას, რომესაც ქვია „რამდენად ეფექტურია ქუჩის ნარკოტესტირება“. პროექტი 2008 წლის სექტემბერში დაიწყო და 2009 წლის თებერვალში დასრულდება. კვლევის ერთ–ერთი ფაზა ასეთია: რისი მიღწევა შეიძლებოდა, თუ ის სახსრები, რაც იძულებით ტესტირებაზე იხარჯებოდა, ჩანაცვლებითი თერაპიის გაფართოებას მოხმარდებოდა“. კვლევითი ცენტრის დირექტორი დავით ოთიაშვილი აღნიშნავს, რომ „კვლევის ამ ეტაპზე დასტურდება, რომ ქუჩის ნარკოტესტირება არაეფექტური პროექტია, რომელშიც 25 მილიონი ლარი დაიხარჯა. აღნიშნული თანხა მეტადონის ჩანაცვლებით პროგრამაში რომ დახარჯულიყო უფრო წაადგებოდა წამალდამოკიდებულ ადამიანებს“.

ინტერნეტომანია

დრო შეიცვალა და ამ ცვლილებას ფასეულობების გადაფასებაც მოჰყვა. გუშინ თუ წიგნის კითხვით საზოგადოებასთან უკეთ ამყარებდი კონტაქტს, დღეს ამას ინტერნეტით უფრო სწრაფად, მარტივად და დროისა და სივრცის სრული შეგრძნებით შეძლებ. რამდენად გასაკვირიც არ უნდა იყოს, ვირტუალურ დროს და სივრცეს ფეხი ჩვენი მშობლების თაობამაც აუწყო. თუმცა ხშირად ასეთი ფრაზებიც ისმის ხოლმე: „ვაიმე სადღაც დავიკარგე“.
ნამდვილად, ჩვენი მშობლების თაობა, რომლებსაც ხშირად „დაკარგული თაობის“ სახელითაც მოვიხსენიებთ, არაა გასაკვირი, რომ ინტერნეტის მეშვეობით თვითგამორკვევის გზას ადგას. თუმცა იმასაც არ ივიწყებენ, რომ წიგნის წაკითხვა თურმე მათ დროს აუცილებელი იყო და ჩვენც ასე უნდა მოვიქცეთ. ისინი ხომ საბჭოთა მრავალფეროვანი იდეებით იყვნენ დაპროგრამებულნი და თანამედროვე ანგლო–ბრიტანულ „ტოეფელებს“ ვეღარ ეგუებიან.
ვერ შეეგუებიან, იმიტომ რომ ისინი რუსეთში 25 მანეთად მიფრინავდნენ, ნაყინს მიირთმევდნენ და ისევ მოფრინავდნენ. ჩვენ კი, სანამ ვიზას გავაკეთებდეთ და ბიძია სოროსებისგან დაფინანსებას მივიღებდეთ, ერთი საუკუნეა საჭირო.
ერთი საუკუნის წინ კი რუსულსკოლაგამოვლილი ილია ჭავჭავაძეც გაიმეტეს სასიკვდილოდ, „დაკარგული თაობის“ ვაი–ვიში კი ამერიკანიზაციის ეპოქაში უსუსურია.
უსუსურობა ჩვენს თაობასაც არანაკლებ გვაწუხებს. შეიძლება არ დამეთნხმოთ, მაგრამ ღამის 3 საათამდე ვირტუალურ სამყაროში ხეტიალი მარტოსულობამდე ხომ არ მოგვიყვანს? ფაქტიურად, მეგობრობაც ვირტუალურ დონემდეა დასული. ასეთი ფრაზები ყოველ დღე გვესმის: ეს ამბავი ჩემი მეგობრის „პოსტიდან“ გავიგე. მეგობარი კი ამ შემთხვევაში გუშინ ან ერთი კვირის წინ „ფეისბუკზე“ დამატებული ადამიანი შეიძლება იყოს. ის მეგობარი კი, რომელთან ერთადაც 11 წელი სკოლის მერხზე ვიჯექით საერთოდ აღარ გვახსოვს.
მახსოვრობას თავი დავანებოთ, მაგრამ იმ ადამიანს, რომელიც თავალით არასდროს გვინახავს, მეგობრობას ვერასოდეს გაგვიწევს. მე იმას არ ვიძახი, ვირტუალური სამყარო, თანამედროვე ტეხნოლოგიები ცუდია მეთქი. ილიას თქმისაც არ იყოს „ცხოვრებასაც აქვს თავისი შემოდგომა და გაზაფხული, როგორც ბუნებას“. ალბათ ინტერნეტსაც დაუდგება მსგავსი „ბოლო ჟამი“, როცა მას ახალი „სასწაული“ ჩაანაცვლებს და მერე ჩვენი თაობა დაიწყებს შვილების რჩევა დარიგებას: შვილო ჩვენს დროს ინტერნეტი რა კარგი იყო, აი თქვენ კი თვალებს, ან იმ დროს როგორც იქნება, როგორ ტყუილად იფუჭებთ“.
ხო მართლა, თვალების გაფუჭებაზე გამახსენდა, შევხედოთ ერთმანეთს: ყველას თველებში გვეტყობა რამდენად „აფეისბუკებულ“, „ასკაიპებულ“, „აბლოგერებულები“ ვართ.
ამის ფონზე კიდე საკითხავია, „დაკარგული თაობა“ ჩვენს მშობლებს უფრო შეეფერებათ თუ ჩვენ, რა თქმა უნდა წლების შემდეგ და ასეთი სახელწოდებით: „ინტერნეტში გადაკარგული თაობა“.

თაღლითობის მსხვერპლნი

ბოლო დროს, საქართველოში ბინის გირაობასთან დაკავშირებით თაღლითურმა შემთხვევებმა იმატა. საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2009 წლის 6 თვის სტატისტიკური მონაცემების მიხედვით, ბინის იპოთეკურ გაფორმებასთან დაკავშირებით 355 სამოქალაქო სამართლის საქმეა აღძრული. 2008 წლის მონაცემების მიხედვით კი 517 საქმეა განხილული.
ბმული#1

რუსეთისა და საქართველოს მოქალაქეს, 68 წლის შალიკო ჯაგინიანს 4 წელია, ავტომანქანაში სძინავს. ის რამდენიმე წელი რუსეთში ცხოვრობდა. უცხოეთში ყოფნის პერიოდში მისი შვილის ნათლიამ, ისანი-სამგორის რაიონის გამომძიებელმა ინგა რობაქიძემ ნათესავი ნოტარიუსის, ლალი რობაქიძის დახმარებით შალიკო ჯაგინიანის ჟონეთის № 35-ში მდებარე საცხოვრებელი სახლი და ორი ავტომობილი ყალბი საბუთების საფუძველზე იპოთეკით დატვირთეს. მათ შალიკო ჯაგინიანის მეუღლის, ფსიქიურად დაავადებული ანჟელა ჯაგინიანის მოტყუება ადვილად შეძლეს. რამდენიმე ხნის შემდეგ „თი–ბი–სი“ ბანკის მენეჯერმა ნიკა წერეთელმა პოლიციის მეშვეობით ანჟელა ჯაგინიანი და მისი შვილი ბინიდან გამოასახლა.

შალიკო ჯაგინიანი ამბობს, რომ „ბანკი და გამოძიება ჩემ წინააღმდეგ შეიკრნენ და ეს სიყალბე ნოტარიუსმა, ლალი რობაქიძემ დაადასტურა. ხუთი წელი ტყუილად არ მიბრძოლია. მე რუსეთის მოქალაქეც ვარ და ეს საქმე ”დუმა”-შიც განიხილება, საიდანაც მატყობინებენ, რომ ბინის დაბრუნების იმედი არსებობს. ევროპის სასამართლოშიც უნდა ვიჩივლო. იმიტომ არ მიშრომია, რომ ამ ხნის კაცს ავტომობილში მეძინოს“. ჯაგინიანმა კუთვნილი ავტომობილების დაბრუნება ორწლიანი ბრძოლის შემდეგ შეძლო. ბინა კი ამჟამად ჟურნალისტის, ციცინო ბოჭორიშვილის საკუთრებაა.

შალიკო ჯაგინიანი აღნიშნავს, რომ ინგა რობაქიძე საქართველოს სხვადასხვა ქალაქებშიც თაღლითობდა. ამჟამად კი ძებნაშია და საზღვარგარეთ იმყოფება. რაც შეხება ლალი რობაქიძეს, ჯაგინიანის თქმით, მას უამრავი ყალბი საბუთი აქვს დამოწმებული და აღმაშენებლის № 77-ში ამჟამადაც ნოტარიუსად მუშობს.

2009 წლის 19 ოქტომბრის ”კურიერში” გასულ სიუჟეტში, რომელიც ჯგუფური თაღლითობის ფაქტზე მოგვითხრობდა, ლალი რობაქიძის გვარიც ფიგურირებს. 80 წლის გალინა კალინინსკაიას ბინა და საპენსიო მინდობილობა მოქალაქე გიორგი ტოგონიძემ ლალი რობაქიძის ოფისში გადაიფორმა. ”კურიერთან” რობაქიძემ ასეთი კომენტარი გააკეთა: ”მოხუცს ვუთხარი, აი ხვალვე შეუძლია ეს ქონება გაყიდოს ან იპოთეკით დატვირთოს. სულ ქუჩაში რომ დაგტოვოს ამ ხნის ქალი რას აპირებ მეთქი. მაგრამ მან თქვა: სულ ერთია ყველაფერი მაინც მაგისიაო”. ნოტარიუსის ბიუროში საბუთებზე ხელის მოწერის შემდეგ კი მოხუცებული უცხო პიროვნებამ ქალაქგარეთ წაიყვანა და დატოვა.

რაც შეეხება ჯაგინიანების საქმეს, ხუთწლიანი სასამართლო დავის დროს 9 გამომძიებელი და 5 ადვოკატი შეიცვალა. დაზარალებულის ამჟამინდელი ადვოკატი ზურაბ კოპალიანი გაზეთ „კრიმინალის“ 2009 წლის 22 ივლისის ნომერში აღნიშნავს, რომ „თი–ბი–სი“ ბანკმა ჯაგინიანის საცხოვრებელი ბინა უკანონოდ გაასხვისა, რადგან მასზე ყადაღა იყო დადებული. ადვოკატი ამტკიცებს, რომ ბანკმა ამის შესახებ ყველაფერი კარგად იცოდა. გამოძიება კი დამნაშავეებს მფარველობს” - აცხადებს კოპალიანი.

ნოტარიუსი ლალი რობაქიძე ჟურნალისტებთან კომენტარს გაურბის. ბოლო ორი კვირის განმავლობაში რობაქიძეს, ჯგუფური თაღლითობის ფაქტზე კალინინსკაიას საქმესთან დაკავშირებით, მედიასაშუალებების წარმომადგენლები კომენტარისთვის ხშირად მიმართავენ. ჯაგინიანების საქმეზე ნოტარიუსმა კომენტარის გაკეთება პრესსამსახურთან შეთანხმებით მოითხოვა, მაშინ როცა თავისივე კაბინეტში პირისპირ საუბრის საშუალება იყო. პრესსამსახურის ტელეფონის ნომრის მოწოდებაზე კი უარი განაცხადეს. რაც შეეხება თაღლითობაში მონაწილე ”თი-ბი-სი” ბანკის მენეჯერს, ნიკა წერეთელს, ბანკის ოპერატორის განცხადებით აღნიშნული სახელითა და გვარით ბანკში ამჟამად არავინ მუშაობს.

ჯაგინიანებს საქმე სასამართლოში აქვთ შეტანილი და ბინის დაბრუნების იმედი ჯერ არ დაუკარგავთ. 22 წლის თამთა გობაძე კი გირაოსთვის გადახდილ თანხას ვეღარ დაიბრუნებს. მან ნაცნობის, მერაბ დავითაძისგან ბინა 8 ათას დოლარად იგირავა. ერთი წლის შემდეგ კი კარზე უცხო ადამიანმა დაუკაკუნა და განუცხადა, რომ ბინა მისი იყო. თამთა გობაძის ნაცნობი იმ დროისთვის ნარკოტიკების მოხმარების გამო სასჯელს იხდიდა. ისიც გაირკვა, რომ დამნაშავეს საცხოვრებელი საერთოდ არ გააჩნდა. ხოლო ის ბინა, რომელშიც თამთა ერთი წელი ცხოვრობდა, რუსეთში მყოფი დავით ბრეგაძის იყო. დავით ბრეგაძე და მერაბ დავითაძე კურსელები იყვნენ და წლების მანძილზე ერთად ცხოვრობდნენ. დავითის რუსეთში წასვლის შემდეგ კი მერაბმა მეგობრის ბინაში განაგრძო ცხოვრება. იმის გამო, რომ თამთა გობაძე ნაცნობს ენდობოდა, ბინის საბუთები და იპოთეკის გაფორმება არ მოუთხოვია. ნოტარიულად კი სესხის ხელშეკრულება გააფორმეს.

სესხის ხელშეკრულების დარღვევის შემთხვევაში სასამართლო მსესხებელს დავალიანების გადახდას აკისრებს. ”პროფესიონალ კონსულტანტთა ჯგუფი”-ს იურისტის, მაია საგინაშვილის თქმით: ”მსესხებელს ყოველ გადაცილებულ დღეზე პროცენტის გადახდა ევალება. თუ მსესხებელი თანხას ამ შემთხვევაშიც არ გადაიხდის, სასამართლო მის მფლობელობაში ფიქსირებული უძრავი ქონების აუქციონზე გატანის ნებართვას გასცემს”. სესხის ხელშეკრულების დარღვევის შემდეგ სასამართლო დავა რამდენიმე თვის მანძილზე გაგრძელდება. - აღნიშნავს იურისტი.

საჯარო რეესტრის სტატისტიკური მონაცემების მიხედვით კერძო პირებს შორის იპოთეკის გაფორმება 2009 წლის სექტემბერში საგრძნობლად გაიზარდა.ბმული#2
ასევე მაღალი მაჩვენებელი იყო 2008 წლის აპრილის თვეშიც. იმისათვის, რომ დროებით საცხოვრებელში მშვიდად იცხოვროთ და გადახდილი თანხაც უკან დაიბრუნოთ, საჭიროა: ამონაწერი საჯარო რეესტრიდან, რომ აღნიშნული ბინა ნამდვილად იმ ადამიანის სახელზეა ფიქსირებული, რომელთანაც ხელშეკრულებას აფორმებთ; ცნობა საჯარო რეესტრიდან, რომ აღნიშნულ ქონებას ყადაღა არ ადევს; იპოთეკის ხელშეკრულების ნოტარიულად დამოწმება; იპოთეკის ხელშეკრულების საჯარო რეესტრში გაფორმება.

საჯარო რეესტრში იპოთეკის ხელშეკრულების გაფორმებისათვის 4 დღეა საჭირო და 50 ლარი ღირს. თუმცა რეესტრს დაჩქარებული მომსახურებაც აქვს, რომლის საშუალებითაც ხელშეკრულების გაფორმება ერთი დღის ვადაში მოესწრება. დაჩქარებული მომსახურეობის საფასური 200 ლარია.