კიბეები გადავლახე და ხმა ისე მივეცი...

გადაადგილების მხრივ შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირები წელს არჩევნებში მონაწილეობის მიღებას მობილური ჯგუფების დახმარებით შეძლებენ.

ცენტრალური საარჩევნო კომისიის და კოალიცია „დამოუკიდებელი ცხოვრებისათვის“ ერთობლივი მუშაობით შეიქმნა მობილური ჯგუფები, რომლებიც შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებს საარჩევნო უბანზე მისვლით უზრუნველყოფს.

ცესკოს თავმჯდომარე, ზურაბ ხარატიშვილი აღნიშნავს, რომ ექსპერტების რჩევების გათვალისწინებით, მაქსიმუმი გაკეთდა შეზღუდული შესაზლებლობების მქონე პირთა არჩევნებში ჩართულობისათვის: „ჩვენ ძალიან მჭიდროდ ვითანამშრომლეთ კოალიციასთან, რომელიც შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანებთან მუშაობს. ისინი დავაფინანსეთ გარანტით, რომელიც ითვალისწინებს მარტივი ადაპტაციის საშუალებების მოწყობას“.

კოალიციის თავჯდომარის, ირინა ინასარიძის განცხადებით, ცესკო ამისამართებს მობილური ჯგუფების მომსახურების მსურველებს კოალიციასთან: „გამოძახებას, რომელსაც გააკეთებს ფიზიკური პრობლემის გამო შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანი, არჩევნების დღეს მოვემსახურებით ტრანსპორტით და მობილური პანდუსით“. თბილისში არსებობს ისეთი უბნები, რომლებიც შენობის მეორე სართულზეა განთავსებული. ირინა ინასარიძე აღნიშნავს, რომ ასეთ შემთხვევაში, მობილური პანდუსით მომსახურება ვერ მოხერხდება: „ზარის შემოსვლის შემდეგ, მობილური ჯგუფი, სწავლობს უბანს, თუ რამდენად შესაძლებელია მობილური პანდუსით სარგებლობა. გლდანში ცხოვრობს ახალგაზრდა გოგონა, რომელსაც ჩვენი მომსახურება სჭირდება, მის საარჩევნო უბანს 9 საფეხურინი კიბე აქვს, რასაც მობილური პანდუსი ვერ მოერგება. ამ შემთხვევაში მას სახლში მიუტანენ გადასატან ყუთს“.

საქართველოს საარჩევნო კოდექსში წერია: ”კენჭისყრის ადგილი ყველგან, სადაც კი შესაძებელია, უნდა გამოიყოს შენობის პირველ სართულზე. უზრუნველყოფილი უნდა იყოს კენჭისყრის ადგილის დროებითი მარტივი ადაპტაცია, თუ საარჩევნო უბანში არიან ეტლით მოსაგებლე შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ამომრჩევლები და მათ სათანადოდ მიმართეს საუბნო საარჩევნო კომისიას კენჭისყრის დღემდე არა უგვიანეს 25-ე დღისა”.

ცესკოს პრესსპიკერი ჯული გიორგაძე აღნიშნავს, რომ საარჩევნო უბნების შენობები საარჩევნო ადმინისტრაციას არ ეკუთვნის: „სკოლებისთვის გვიწევს იმის თხოვნა რომ შენობაში გამოყოფილი იყოს კონკრეტული ადგილები საუბნო საარჩევნო კომისიებისათვის. ჩვენ მაქსიმალურად ვეცადეთ, რომ შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირების ინტეგრაცია და ჩართულობა გაზრდილიყო. თუ რომელიმე მათგანი ცესკოს შენობაში მოვა, მათთვის გაკეთებულია ადაპტირებული შემოსასვლელი“.

21 წლის თეონა ბელთაძე, რომელიც სწავლის გაგრძელებას ფსიქოლოგიის კუთხით აპირებს, არჩევნებში მონაწილეობას მეორედ იღებს: „2008 წელს ჩემთვის სპეციალურად გაკეთდა ასასვლელი პანდუსი. მაშინ არჩევნებში მონაწილეობის მიღების საშუალება პირველად მომეცა. წელსაც ვაპირებ არჩევნებზე მისვლას, რათა დავაფიქსირო ჩემი მოქალაქეობრივი ვალი. ყველას მოვუწოდებ არჩევნებში მონაწილეობა მიიღოს, რათა ერთად ავირჩიოთ ქვეყნის უკეთესი მომავლი“. თეონა აქვე აღნიშნავს: „ისეთი გარემო რომ არსებობდეს, სხვის დაუხმარებლად რომ შეძლოს შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანმა გადაადგილება და საარჩევნო უბანზე მისვლა, უფრო უკუთესი იქნება“.

36 წლის ნაირას, რომელიც ბავშვობიდან ინვალიდის ეტლით გადაადგილდება, აჩევნებში მონაწილეობა ჯერ არ მიუღია. ის წელსაც არ აპირებს საარჩევნო უბანზე მისვლას, ან გადასატანი ყუთით სარგებლობას. ”არჩევნებში არ ვღებულობ მონაწილეობას. არასდროს ვყოფილვარ ხმის მისაცემად. ვიცი რომ საარჩევნო ოთახში (უბანზე - ავტ) ჩემი ადგილი არ არის. საერთოდ, იშვიათად გავდივარ სახლიდან, არ მინდა ვინმეს ვეცოდებოდე და ნაღვლიანი მზერით მაცილებდეს”. რაც შეეხება გადასატანი ყუთით სარგებლობას, ის ამბობს რომ, იმ ასაკში არ არის გადასატანი ყუთი რომ ჭირდებოდეს.

კანონი, რომელიც შესაძლებლობა შეზღუდულ პირთა საარჩევნო უბნებში თავისუფლად გადაადგილებას უზრუნველყოფდა, პარლამენტმა ჯერ კიდევ 2003 წელს მიიღო. თუმცა ”ინვალიდ ქალთა და ინვალიდ ბავშვთა დედათა ასოციაცია - დეას” ხელმძღვანელის, მადონა ხარებავას განცხადებით ეს კანონი ჯერ არ ამოქმედებულა: ”ფიზიკური გარემოს ხელმისაწვდომობა შეზღუდული შესაძლებლობების პირთათვის დღეს წარმოადგენს დიდ პრობლემას. ვფიქრობ, რომ ეს არა მხოლოდ ცესკოს პრობლემაა, არამედ სახელმწიფოს პრობლემაცაა. რადგანაც, მიუხედავად იმისა, რომ 2003 წლის დეკემბერში მიღებული კანონისა სახელმწიფომ ვერ შეძლო საჯარო შენობა ნაგებობების ადაპტირება, უხეშად რომ ვთქვათ, მხოლოდ 2-3 % ადაპტირებული”.

კოლიცია „დამოუკიდებელი ცხოვრებისათვის“ საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსი, რატი იონათამიშვილი აღნიშნავს, რომ აღნიშნულ კანონში აღსრულების მექანიზმი არ არის ჩადებული. რაც შეეხება მობილური ჯგუფების გამოძახებებს, კოალიციას დახმარებისათვის უკვე 38 ადამიანმა მიმართა. ცესკოს პრესსპიკერმა, ჯული გიორგაძემ განაცხადა რომ, „17 საარჩევნო უბანზე არის ადაპტირებული პანდუსები დამონტაჟებული. ამ უბნებს მიმართეს შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირებმა და, შესაბამისად, მათთვის აქ იქნა გაკეთებული“. 17 მისამართიდან ცესკომ 3 მომაწოდა. გადამოწმების შემდეგ აღმოჩნდა რომ, სამივე მისამართზე სკოლები მდებარეობს, სადაც წლებია სწავლობენ შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირები. რატი იონათამიშვილის თქმით: „წელს არც ერთ სააჩევნო უბანზე პანდუსი არ გაკეთებული, თუმცა შარშან თუ 3–4 კაცი მივიდა არჩევნებზე, მობილური ჯგუფების შექმნის გამო, წელს ეს რიცხვი საგრძნობლად გაიზარდა“.

ცესკომ გადაადგილების მხრივ შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ადამიანებისათვის მობილური ჯგუფების შესაქმნელად 9 ათასი ლარი გამოყო. ეს თანხა უზრუნველყოფს ავტობუსის ქირაობას, 6 პორტატული პანდუსის დამზადებას და მობილური ჯგუფებში მომუშავე ადამიანებისათვის ჰონორარის გამოყოფას. რატი იონათამიშვილი აღნიშნავს რომ, „9 ათასი ლარით 2 უბანზე პანდუსის გაკეთებას, ჩვენ ვამჯობინეთ მობილური ჯგუფების შექმნა, რადგანაც იმ ორი პანდუსით, შესაძლოა, მხოლოდ ორი ადამიანს ესარგებლა, ახლა კი 38 ადამიანი შეძლებს არჩევნებზე მისვლას“. რატის 2008 წლის არჩევნებშიც იღებდა მონაწილეობას: „2008 წელს როცა არჩევნებზე წავედი, კიბეები გადავლახე და ხმა ისე მივეცი. წელს პორტატული პანდუსი გამომადგება (და არა დამეხმარება). ჩვენ თუ რაიმეს შეცვლა გვინდა, ის კი არ უნდა ვთქვათ მაინც არაფერი გვეშველება და დავრჩეთ სახლში, არამედ წავიდეთ და ვიბრძოლოთ, რომ რეალურად შევცვალოთ გარემო“.